Sở thú còn được gọi là khu vườn động vật hay công viên động vật là nơi lưu giữ các loài động vật hoang dã để trưng bày trước công chúng.
Hầu hết các vườn thú lâu đời đều trưng bày các bộ sưu tập động vật nói chung, nhưng một số được thành lập gần đây chuyên về các nhóm cụ thể – ví dụ: động vật linh trưởng, mèo lớn, chim nhiệt đới hoặc chim nước. Các loài động vật không xương sống, cá và động vật có vú biển thường được nuôi trong các cơ sở riêng biệt được gọi là bể cá.
Thuật ngữ “vườn động vật” (zoological garden) đề cập đến động vật học (zoology), nghiên cứu về động vật. Thuật ngữ này có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp ζώον, zoon, ‘động vật’, và hậu tố -λογία, – logia, ‘nghiên cứu về’. Tên viết tắt “sở thú” (zoo) lần đầu tiên được sử dụng cho Vườn thú London, được mở cửa cho nghiên cứu khoa học vào năm 1828 và cho công chúng vào năm 1847.
Các thuật ngữ tương đối mới cho các vườn thú vào cuối thế kỷ 20 là “công viên bảo tồn” hoặc “công viên sinh học”. Áp dụng một cái tên mới là một chiến lược được một số chuyên gia sở thú sử dụng để tạo khoảng cách với các cơ sở của họ khỏi khái niệm vườn thú khuôn mẫu và hiện đang bị chỉ trích vào thế kỷ 19. Thuật ngữ “công viên sinh học” lần đầu tiên được đặt ra và phát triển bởi Vườn thú Quốc gia ở Washington DC vào cuối những năm 1980. Năm 1993, Hiệp hội Động vật học New York đổi tên thành Hiệp hội Bảo tồn Động vật Hoang dã và đặt lại thương hiệu cho các vườn thú thuộc thẩm quyền của mình là “công viên bảo tồn động vật hoang dã”.
Tiền thân của vườn bách thú là menagerie, có lịch sử lâu đời từ thế giới cổ đại đến thời hiện đại. Bộ sưu tập động vật học cổ nhất được biết đến đã được tiết lộ trong cuộc khai quật tại Hierakonpolis, Ai Cập vào năm 2009, khoảng 3500 năm trước Công nguyên. Các loài động vật kỳ lạ bao gồm hà mã, linh dương đầu bò, voi, khỉ đầu chó và mèo rừng.
Với sự ra đời của Pax Romana và Đế chế La Mã Thần thánh, các loài động vật kỳ lạ đã được bổ xung vào bộ sưu tập của hoàng gia thông qua quà tặng từ các sứ thần ngoại giao. Vào thế kỷ thứ 8, Hoàng đế Charlemagne đã nhận được quà tặng từ các quốc vương châu Phi và châu Á dưới hình dạng những con vật kỳ lạ, chẳng hạn như voi.
Henry I của Anh lưu giữ một bộ sưu tập động vật tại cung điện của ông ở Woodstock, được cho là bao gồm sư tử, báo và lạc đà. Bộ sưu tập nổi bật nhất ở Anh thời Trung cổ là ở Tháp London, được tạo ra vào đầu năm 1204 bởi Vua John I.
Hoàng đế Aztec Moctezuma đã có một “ngôi nhà động vật” ở thủ đô Tenochtitlan của mình với một bộ sưu tập lớn các loài chim, động vật có vú và bò sát trong một khu vườn do hơn 600 nhân viên chăm sóc. Khu vườn được mô tả bởi một số nhà chinh phục người Tây Ban Nha, bao gồm cả Hernán Cortés vào năm 1520.
Mô hình sở thú công cộng hiện đại trở nên phổ biến vào thế kỷ 18, trong Thời đại Khai sáng. Thời đại Khai sáng là một thời kỳ trong lịch sử châu Âu khi khoa học, lý trí và logic được coi là lý tưởng của xã hội và chính phủ. Trọng tâm khoa học của Thời đại Khai sáng mở rộng sang động vật học.
Vườn thú hiện đại đầu tiên, được xây dựng vào năm 1793, mở cửa tại Paris, Pháp. Các tàn tích của các nhà lãnh đạo Pháp, bao gồm cả nhà vua và hoàng hậu, đã được các nhà lãnh đạo của Cách mạng Pháp đảm nhận và chuyển đến Ménagerie du Jardin des Plantes. Cơ sở này vẫn là một sở thú sầm uất và nổi tiếng ở trung tâm thành phố Paris.
Vườn thú hiện đại xuất hiện vào thế kỷ 19 ở Vương quốc Anh, tập trung vào việc cung cấp các nghiên cứu khoa học và các cuộc triển lãm giáo dục sau này cho công chúng để giải trí và truyền cảm hứng.
Sở thú Dublin được mở cửa vào năm 1831 bởi các thành viên của ngành y tế quan tâm đến việc nghiên cứu động vật khi chúng còn sống và đặc biệt hơn là giữ chúng khi chúng chết.
Vườn động vật đầu tiên ở Úc là Vườn thú Melbourne vào năm 1860.
Tại Hoa Kỳ, Sở thú Philadelphia, mở cửa ngày 1 tháng 7 năm 1874, lấy tiêu đề là “Vườn thú đầu tiên của Hoa Kỳ”. Vườn thú Lincoln Park ở Chicago và Vườn thú Cincinnati mở cửa vào năm 1875. Trong những năm 1930, các chương trình cứu trợ của liên bang đã cung cấp hỗ trợ tài chính cho hầu hết các vườn thú địa phương.
Vườn thú hiện đại đầu tiên của Nhật Bản, Vườn động vật Hoàng gia Ueno của Tokyo, mở cửa vào năm 1882 dựa trên các mô hình của châu Âu.
Sở thú London là vườn thú đầu tiên trên thế giới có một vườn thú dành riêng cho trẻ em. Điều này được chính thức khai trương vào năm 1938 bởi Teddy Kennedy, sau này là Thượng nghị sĩ Edward Kennedy của Hoa Kỳ.
Kể từ khi Thế chiến thứ hai kết thúc, đã có sự gia tăng nhanh chóng trên toàn thế giới các vườn thú, nhiều vườn thú trong số đó có mục đích không phải là nghiên cứu động vật mà là mục đích giải trí công cộng và thu được lợi nhuận thương mại.
Tổng số bộ sưu tập động vật mở cửa cho công chúng trên thế giới hiện nay không được biết chính xác nhưng vượt quá 1.000.
Hiện nay vườn thú lớn nhất thế giới về số lượng loài đang cư trú là Vườn thú Mátxcơva (Moskovsky Zoo-park) ở Nga. Khu đất rộng 21,4 ha (53 mẫu Anh), bao gồm nhiều khu vực bao quanh đặt riêng và bãi cỏ mở, thủy cung và chuồng chim, có hơn 24.500 cá thể động vật đại diện cho 1.226 loài khác nhau, tính đến ngày 1 tháng 11 năm 2020.
Vườn thú mở lớn nhất thế giới là Công viên Động vật học Monarto (hay còn gọi là Vườn thú Monarto), với tổng diện tích trải dài hơn 1.500 ha. Nó nằm ở Monarto, cách trung tâm thủ đô Adelaide của Nam Úc khoảng 70 km và được quản lý bởi Hiệp hội Động vật học Nam Úc. Nó bao gồm một số khu vực sinh sống chính, bao gồm đồng bằng châu Phi, địa hình khô cằn Bắc Phi, đồng cỏ châu Á và thảo nguyên châu Á, nhưng cũng tham gia nhiều vào các dự án bảo tồn nhiều loài bản địa Úc đang bị đe dọa. Nó được tạo ra vào năm 1983 và chính thức mở cửa cho công chúng vào tháng 10 năm 1993.
Sở thú San Diego, ở miền nam California, là vườn thú lớn nhất ở Hoa Kỳ. Đây là một vườn thú ngoại ô có hơn 4.000 động vật (800 loài khác nhau) trong 0,4 km vuông (100 mẫu Anh) của nó. Sự đắm chìm trong cảnh quan phân chia động vật thành môi trường sống tự nhiên của chúng, chẳng hạn như lãnh nguyên (với tuần lộc và gấu bắc cực) hoặc rừng tre (có gấu trúc.) Sở thú San Diego cũng bao gồm một công viên động vật hoang dã, thậm chí còn rộng hơn (gần 8 km vuông hoặc 2.000 mẫu Anh.)
Khai trương vào ngày 18 tháng 6 năm 1994, Trung tâm Động vật hoang dã Bắc Cực Polar Park ở đô thị Bardu, Troms, Na Uy, là vườn thú hoặc công viên động vật hoang dã ở phía bắc nhất. Nó nằm ở vĩ độ 68º69’N.
Chỉ riêng tại Hoa Kỳ, vườn thú được hơn 181 triệu người ghé thăm hàng năm.
Xem thêm: >> Những khu vườn tí hon đẹp đến ngỡ ngàng được làm từ chậu hoa vỡ
Nguồn:
_https://justfunfacts.com/interesting-facts-about-zoos/
