Bên trong cơ thể bạn, có một cơ quan hoạt động không ngừng nghỉ, thầm lặng như một người hùng vô danh. Nó vừa là một nhà máy tái chế, một trung tâm huấn luyện quân đội, vừa là một kho dự trữ khẩn cấp. Bạn có biết đó là cơ quan nào không? Đó chính là lá lách – cơ quan bí ẩn nhất cơ thể, làm việc thầm lặng nhưng không thể thiếu! [Image]. Dù ít được nhắc đến như tim hay não, lá lách lại nắm giữ những vai trò sống còn đối với hệ tuần hoàn và khả năng phòng vệ của cơ thể.
Bài viết này, được biên soạn bởi đội ngũ chuyên gia của nhungdieuthuvi.com, sẽ giải mã mọi bí ẩn về lá lách một cách toàn diện, từ cấu tạo, chức năng cho đến những lời khuyên sức khỏe khoa học nhất, giúp bạn hiểu rõ hơn về “cỗ máy” kỳ diệu đang hoạt động bên trong mình.
Tóm tắt bài viết này
- Lá lách là bộ lọc máu, loại bỏ tế bào cũ và tái chế sắt.
- Nó là trung tâm miễn dịch, sản xuất bạch cầu chống nhiễm trùng.
- Nó còn là kho dự trữ máu khẩn cấp cho cơ thể.
- Con người có thể sống thiếu lá lách nhưng nguy cơ nhiễm trùng tăng cao.
- Dinh dưỡng và lối sống lành mạnh giúp bảo vệ lá lách và hệ miễn dịch.
Lá lách là gì và “Trụ sở” của nó nằm ở đâu?
Lá lách là một cơ quan nhỏ, mềm, có màu đỏ đậm, thuộc hệ bạch huyết và hệ tuần hoàn.1 Dù đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng, nó lại có một vị trí khá khiêm tốn trong cơ thể.
Vị trí giải phẫu
“Trụ sở” của lá lách nằm ở phía trên bên trái của ổ bụng, một vị trí được gọi là ô dưới hoành trái.3 Nó nép mình một cách kín đáo ngay dưới cơ hoành, bên cạnh dạ dày và thận trái, và được bao bọc, bảo vệ bởi khung xương sườn từ xương số 9 đến 11.3 Do vị trí này, chúng ta thường không thể sờ thấy lá lách ở trạng thái bình thường.
Ở người trưởng thành khỏe mạnh, lá lách có kích thước tương đương một nắm tay, dài khoảng 7-14 cm và nặng từ 150-200 gram.
Cấu trúc vi mô: Bí mật nằm ở hai màu “Tủy”
Nếu nhìn dưới kính hiển vi, cấu trúc bên trong của lá lách mới thực sự hé lộ sự phức tạp và tinh vi của nó. Nhu mô lách được chia thành hai vùng chính với màu sắc và chức năng hoàn toàn khác biệt: tủy đỏ và tủy trắng.
- Tủy đỏ (Red Pulp): Chiếm phần lớn thể tích lá lách, tủy đỏ có cấu trúc như một miếng bọt biển xốp, bao gồm các xoang tĩnh mạch và các dây mô (dây Billroth) chứa đầy các tế bào miễn dịch đặc biệt gọi là đại thực bào.3 Đây chính là “nhà máy lọc và tái chế” của cơ thể. Máu khi đi qua đây sẽ được lọc sạch, các tế bào máu già cỗi hoặc hư hỏng sẽ bị giữ lại và tiêu hủy.
- Tủy trắng (White Pulp): Nằm rải rác bên trong tủy đỏ, tủy trắng là “tổng hành dinh miễn dịch” của lá lách. Vùng này có cấu trúc giống như các hạch bạch huyết, bao quanh các động mạch nhỏ và chứa một lượng lớn các tế bào lympho B và lympho T – những “chiến binh” tinh nhuệ của hệ miễn dịch.
Sự phân chia thành hai khu vực riêng biệt này không phải là một sự sắp đặt ngẫu nhiên. Nó chính là tuyệt tác kiến trúc của tự nhiên, cho phép một cơ quan nhỏ bé có thể đồng thời đảm nhiệm hai nhiệm vụ khổng lồ và tưởng chừng không liên quan: lọc máu và chỉ huy miễn dịch. Máu được “dọn dẹp” ở tủy đỏ, trong khi các mầm bệnh bị phát hiện sẽ được “dẫn” đến tủy trắng để kích hoạt phản ứng phòng vệ. Đây cũng là lý do cốt lõi giải thích tại sao các cơ quan khác như gan không thể thay thế hoàn toàn vai trò của lá lách.
“Nhà máy” đa năng: 3 Chức năng cốt lõi của lá lách
Với cấu trúc phức tạp và độc đáo như vậy, lá lách đảm nhiệm ba vai trò cốt lõi không thể thay thế, hoạt động liên tục 24/7 để duy trì sự cân bằng và an toàn cho cơ thể.
Chức năng #1: Bộ lọc máu siêu hạng và nhà máy tái chế không ngừng nghỉ
Đây là nhiệm vụ được biết đến nhiều nhất của lá lách. Mỗi phút, một lượng lớn máu của cơ thể sẽ chảy qua lá lách để được kiểm tra chất lượng một cách nghiêm ngặt.10
- Lọc máu: Lá lách hoạt động như một “trạm kiểm soát chất lượng”. Các đại thực bào trong tủy đỏ sẽ nhận diện và tiêu diệt các tế bào hồng cầu đã già (thường có tuổi thọ khoảng 120 ngày), bị hư hỏng hoặc có hình dạng bất thường, ví dụ như trong bệnh hồng cầu hình liềm.6 Quá trình này đảm bảo rằng chỉ có những tế bào hồng cầu khỏe mạnh nhất được lưu thông, giúp tối ưu hóa khả năng vận chuyển oxy.
- Tái chế tài nguyên: Lá lách không chỉ phá hủy mà còn “tái chế” một cách thông minh. Sau khi phá vỡ các hồng cầu cũ, nó sẽ thu hồi lại những thành phần quý giá như sắt và protein, sau đó đưa trở lại tủy xương để cơ thể tái sử dụng cho việc tạo ra các tế bào máu mới.10 Điều này biến lá lách không chỉ là một “nghĩa địa” cho tế bào già cỗi mà còn là một “nhà máy tái chế” thông minh, giúp cơ thể tiết kiệm nguồn tài nguyên sắt quý giá, một vi chất vốn khó hấp thụ từ thức ăn. Đây là một cơ chế kinh tế và hiệu quả đến kinh ngạc, thể hiện sự tối ưu trong hoạt động sinh học của cơ thể.
- Điều hòa tiểu cầu: Lá lách cũng là nơi dự trữ một lượng lớn tiểu cầu (tế bào giúp đông máu) và tham gia vào việc loại bỏ các tiểu cầu cũ, giúp duy trì số lượng tiểu cầu ổn định trong máu.
Chức năng #2: Tổng hành dinh của hệ miễn dịch
Nếu tủy đỏ là nhà máy lọc máu, thì tủy trắng chính là một pháo đài miễn dịch kiên cố.
- Sản xuất và huấn luyện “chiến binh”: Lá lách là một trong những cơ quan chính sản xuất và “huấn luyện” các tế bào bạch cầu, đặc biệt là tế bào lympho B và lympho T.6 Khi phát hiện mầm bệnh trong máu, các tế bào lympho B trong lá lách sẽ biệt hóa và tạo ra một lượng lớn kháng thể – những “vũ khí” chuyên biệt để vô hiệu hóa vi khuẩn và virus.
- Chuyên gia chống lại “Kẻ thù có giáp”: Đây là một trong những vai trò miễn dịch quan trọng và không thể thay thế nhất của lá lách. Nó là tuyến phòng thủ đầu tiên và hiệu quả nhất chống lại một nhóm kẻ thù đặc biệt nguy hiểm: vi khuẩn có vỏ bọc.
Giải thích chuyên sâu: Vi khuẩn có vỏ bọc là gì?
Một số loại vi khuẩn nguy hiểm như Streptococcus pneumoniae (gây viêm phổi, viêm màng não), Neisseria meningitidis (gây viêm màng não mô cầu) và Haemophilus influenzae type b (Hib) có một lớp vỏ polysaccharide bên ngoài thành tế bào.19 Lớp vỏ này hoạt động như một chiếc “áo giáp tàng hình”, giúp vi khuẩn lẩn tránh sự phát hiện và tấn công của các tế bào miễn dịch thông thường trong cơ thể.21 Tuy nhiên, cấu trúc tuần hoàn độc đáo của lá lách, với những mạch máu hẹp và các “trạm gác” của đại thực bào, lại là một cái bẫy hoàn hảo cho những kẻ thù này. Lá lách có thể “bắt giữ” chúng và trình diện cho các tế bào lympho trong tủy trắng, từ đó kích hoạt một phản ứng miễn dịch mạnh mẽ để tiêu diệt chúng.
Chức năng #3: Kho dự trữ máu khẩn cấp của cơ thể
Ngoài hai vai trò trên, lá lách còn là một kho dự trữ máu quan trọng. Nó có khả năng giãn ra để chứa một lượng máu đáng kể, bao gồm cả hồng cầu và tiểu cầu.
Trong những tình huống khẩn cấp như bị chấn thương gây mất máu đột ngột (sốc xuất huyết), lá lách sẽ nhanh chóng co lại và đẩy lượng máu dự trữ này vào hệ tuần hoàn.6 Hành động này giúp duy trì huyết áp, đảm bảo cung cấp đủ oxy cho các cơ quan quan trọng như não và tim, và có thể mang ý nghĩa sống còn trong khi chờ đợi can thiệp y tế. Có thể ví lá lách như một “túi máu dự phòng” hay một “bình cứu hỏa” của cơ thể, luôn ở trạng thái sẵn sàng cho những tình huống nguy cấp nhất.
| Chức năng | Cơ chế hoạt động chi tiết | Ý nghĩa lâm sàng (Khi chức năng rối loạn) |
| Lọc máu & Tái chế | Đại thực bào ở tủy đỏ nhận diện, bắt giữ và phá hủy hồng cầu già/bất thường. Tái chế sắt và protein. | Cường lách (Hypersplenism) có thể phá hủy cả tế bào khỏe mạnh, gây thiếu máu, giảm tiểu cầu.12 |
| Miễn dịch | Tủy trắng sản xuất lympho B, T. Bẫy và tiêu diệt vi khuẩn (đặc biệt là loại có vỏ bọc) trong máu. | Cắt lách làm tăng nguy cơ nhiễm trùng huyết tối cấp (OPSI), đặc biệt do phế cầu, não mô cầu.18 |
| Dự trữ máu | Khả năng co giãn để chứa và giải phóng hồng cầu, tiểu cầu vào tuần hoàn. | Mất đi khả năng bù trừ nhanh khi bị mất máu cấp, khiến cơ thể dễ rơi vào tình trạng sốc hơn.6 |
Khi cơ thể không còn lá lách: Cuộc sống có thay đổi?
Dù quan trọng là vậy, trong một số trường hợp, việc phẫu thuật cắt bỏ lá lách (splenectomy) là không thể tránh khỏi. Vậy điều gì sẽ xảy ra khi cơ thể mất đi “cỗ máy” đa năng này?
Tại sao phải cắt bỏ lá lách? Những lý do y khoa phổ biến
Phẫu thuật cắt lách thường được chỉ định khi lá lách bị tổn thương không thể phục hồi hoặc trở thành nguồn gốc gây bệnh. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
- Chấn thương: Đây là lý do hàng đầu. Vỡ lách do tai nạn giao thông, chấn thương thể thao hoặc va đập mạnh vào vùng bụng có thể gây chảy máu ồ ạt trong ổ bụng, đe dọa tính mạng.
- Bệnh lý về máu: Một số rối loạn huyết học như xuất huyết giảm tiểu cầu tự phát (ITP), thiếu máu tan máu, bệnh hồng cầu hình liềm… khiến lá lách hoạt động quá mức và phá hủy các tế bào máu khỏe mạnh. Cắt lách trong trường hợp này là một phương pháp điều trị.
- Ung thư: Các bệnh ung thư máu như bệnh bạch cầu (leukemia), ung thư hạch (lymphoma) hoặc khi ung thư từ cơ quan khác di căn đến lách.
- Lách to (Splenomegaly) và Cường lách (Hypersplenism): Khi lá lách phình to quá mức, nó có thể gây đau, chèn ép các cơ quan lân cận, hoặc hoạt động quá mạnh (cường lách), phá hủy quá nhiều tế bào máu, dẫn đến thiếu máu và giảm tiểu cầu.
- Nhiễm trùng hoặc áp xe: Trong một số trường hợp hiếm gặp, khi lá lách bị nhiễm trùng nặng hoặc hình thành ổ áp xe mà không đáp ứng với kháng sinh, việc cắt bỏ là cần thiết.
Sống thiếu lá lách: Có thể, nhưng không thể chủ quan
Một sự thật đáng kinh ngạc là con người hoàn toàn có thể sống mà không cần lá lách.2 Sau khi cắt lách, các cơ quan khác như gan và các mô bạch huyết trong cơ thể sẽ cố gắng “gánh vác” một phần công việc mà lá lách để lại.2 Gan sẽ đảm nhận việc loại bỏ một số tế bào hồng cầu già, và các hạch bạch huyết khác tiếp tục vai trò miễn dịch.
Tuy nhiên, sự bù trừ này là không hoàn hảo.2 Gan và các hạch bạch huyết không có cấu trúc chuyên biệt để có thể thay thế hoàn toàn chức năng lọc máu và đặc biệt là khả năng chống lại các vi khuẩn có vỏ bọc một cách hiệu quả như lá lách.9 Cuộc sống sau khi cắt lách thực chất là một sự đánh đổi: loại bỏ một cơ quan bị bệnh hoặc tổn thương để cứu mạng, nhưng phải chấp nhận một tình trạng suy giảm miễn dịch vĩnh viễn và đòi hỏi sự cảnh giác suốt đời.
Nguy cơ lớn nhất và đáng sợ nhất đối với người đã cắt lách là Nhiễm trùng huyết tối cấp sau cắt lách (Overwhelming Post-Splenectomy Infection – OPSI). Đây là một biến chứng hiếm gặp nhưng tiến triển cực nhanh và có tỷ lệ tử vong rất cao, có thể lên tới 50 lần so với người bình thường, đặc biệt là ở trẻ em.
“Tấm khiên” phòng hộ: Các biện pháp bắt buộc sau khi cắt lách
Vì nguy cơ nhiễm trùng tăng cao, những người đã cắt lách cần tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng ngừa để xây dựng một “tấm khiên” bảo vệ cơ thể.
- Tiêm phòng: Đây là biện pháp quan trọng hàng đầu và bắt buộc. Các vắc-xin cần được tiêm (và tiêm nhắc lại theo lịch) để bảo vệ cơ thể khỏi những “kẻ thù có giáp” nguy hiểm nhất :
- Vắc-xin phòng phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae)
- Vắc-xin phòng não mô cầu (Neisseria meningitidis)
- Vắc-xin phòng Haemophilus influenzae type b (Hib)
- Vắc-xin cúm hàng năm
- Kháng sinh dự phòng: Bác sĩ có thể chỉ định dùng kháng sinh liều thấp hàng ngày, đặc biệt là cho trẻ em và trong vài năm đầu sau phẫu thuật. Ngoài ra, người bệnh thường được khuyên nên luôn mang theo một liều kháng sinh mạnh để có thể sử dụng ngay lập tức khi có dấu hiệu nhiễm trùng đầu tiên như sốt cao, ớn lạnh.
- Nâng cao nhận thức: Người đã cắt lách cần luôn thông báo tình trạng của mình cho bất kỳ nhân viên y tế nào (kể cả nha sĩ) trong mọi lần khám chữa bệnh. Họ cũng cần hết sức cảnh giác với các dấu hiệu nhiễm trùng và đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu có triệu chứng. Khi đi du lịch đến các vùng có bệnh sốt rét lưu hành, cần thực hiện các biện pháp phòng chống muỗi đốt nghiêm ngặt.
Nuôi dưỡng “cỗ máy” lá lách: Bí quyết sống khỏe từ chuyên gia
Đối với những người may mắn vẫn còn lá lách khỏe mạnh, việc chủ động bảo vệ nó cũng chính là bảo vệ toàn bộ hệ thống phòng thủ của cơ thể. Để giúp bạn đọc có cái nhìn toàn diện và khoa học nhất, người biên tập Những điều thú vị chấm com đã tổng hợp thông tin này từ các nghiên cứu y khoa uy tín, mang đến những lời khuyên thiết thực để bảo vệ không chỉ lá lách mà còn cả hệ miễn dịch của bạn.
Chế độ dinh dưỡng “vàng” cho lá lách và hệ miễn dịch
Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu dưỡng chất là nền tảng cho một lá lách và hệ miễn dịch khỏe mạnh.
- Thực phẩm nên ăn:
- Trái cây và rau củ: Đặc biệt là các loại giàu vitamin C và chất chống oxy hóa như cam, quýt, dâu tây, việt quất, rau bina, bông cải xanh. Chúng giúp giảm viêm và tăng cường chức năng miễn dịch.
- Cá béo: Các loại cá như cá hồi, cá thu, cá mòi rất giàu axit béo Omega-3, có tác dụng kháng viêm mạnh mẽ, giúp bảo vệ các tế bào của cơ thể.
- Gia vị kháng viêm: Gừng, nghệ, và tỏi không chỉ làm tăng hương vị món ăn mà còn chứa các hợp chất có đặc tính kháng viêm, kháng khuẩn tự nhiên, hỗ trợ hệ miễn dịch.
- Thực phẩm giàu chất xơ: Ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch), các loại đậu, hạt chia giúp nuôi dưỡng hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh. Một đường ruột khỏe mạnh có liên quan mật thiết đến một hệ miễn dịch vững chắc.
- Thực phẩm cần hạn chế:
- Thực phẩm chế biến sẵn: Các loại đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp chứa nhiều chất béo bão hòa, đường và chất bảo quản có thể gây viêm và tạo gánh nặng cho cơ thể.33
- Đồ ăn sống, lạnh: Theo một số quan điểm, việc ăn nhiều đồ sống, lạnh có thể làm tăng gánh nặng cho hệ tiêu hóa và ảnh hưởng gián tiếp đến lá lách. Ưu tiên “ăn chín uống sôi” là một lựa chọn an toàn.
- Rượu, bia và chất kích thích: Sử dụng quá mức các chất này có thể gây hại cho gan và các cơ quan khác, làm suy yếu hệ miễn dịch nói chung.
Lối sống khoa học để bảo vệ lá lách và tăng cường sức đề kháng
- Vận động hợp lý: Tập thể dục đều đặn với cường độ vừa phải như đi bộ, yoga, bơi lội giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm căng thẳng và tăng cường sức khỏe tổng thể.36 Tuy nhiên, cần tránh các môn thể thao đối kháng hoặc có nguy cơ va đập mạnh vào vùng bụng để giảm thiểu rủi ro chấn thương lách.
- Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ không chỉ là thời gian nghỉ ngơi. Đây là lúc cơ thể sửa chữa các tổn thương và hệ miễn dịch “sạc lại năng lượng”. Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm là một trong những cách tăng cường miễn dịch tự nhiên hiệu quả nhất.
- Quản lý căng thẳng: Căng thẳng (stress) mãn tính có thể giải phóng các hormone ức chế hệ miễn dịch. Các phương pháp như thiền, hít thở sâu, dành thời gian cho sở thích có thể giúp kiểm soát căng thẳng và bảo vệ sức đề kháng.
- Uống đủ nước: Nước rất cần thiết cho mọi hoạt động của cơ thể, bao gồm cả việc vận chuyển các tế bào miễn dịch và giúp các cơ quan lọc thải độc tố hoạt động trơn tru.
Kết luận: Lắng nghe cơ thể để sống khỏe mạnh và khoa học hơn
Lá lách, dù thầm lặng, nhưng lại là một minh chứng phi thường cho sự phức tạp và hiệu quả của cơ thể con người. Nó là một bộ lọc tinh vi, một pháo đài miễn dịch kiên cố, và một kho dự trữ thông minh. Hiểu rõ về vai trò không thể thiếu của nó là bước đầu tiên để chúng ta biết cách trân trọng và bảo vệ sức khỏe của chính mình. Từ những kiến thức chuyên sâu mà nhungdieuthuvi.com đã cung cấp, chúng ta có thể rút ra những hành động cụ thể để sống một cuộc đời khỏe mạnh và khoa học hơn.
Khuyến nghị thực tiễn
- Chủ động tăng cường hệ miễn dịch toàn diện: Thay vì chỉ tập trung vào một cơ quan, hãy áp dụng một lối sống khoa học tổng thể. Ưu tiên chế độ ăn đa dạng giàu chất xơ từ thực vật, chất béo lành mạnh và protein chất lượng; đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm; và duy trì vận động thể chất đều đặn. Đây là cách tiếp cận khoa học nhất để hỗ trợ toàn bộ mạng lưới phòng thủ của cơ thể, giúp nó luôn ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu.37
- Phòng bệnh hơn chữa bệnh thông qua y học dự phòng: Tiêm phòng đầy đủ theo lịch và khám sức khỏe định kỳ là hai trụ cột của một cuộc sống khoa học. Việc này không chỉ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn như lách to trước khi chúng trở nên nghiêm trọng, mà còn cung cấp “tấm khiên” bảo vệ chủ động trước các mầm bệnh nguy hiểm. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người không còn lá lách, nhưng cũng là lời khuyên giá trị cho tất cả mọi người.15
(Bài viết được tổng hợp bởi AI, cân nhắc sử dụng lại các thông tin từ bài viết này)
Nguồn trích dẫn
- Giải đáp thắc mắc: Lá lách nằm ở đâu và có vai trò gì?, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/giai-dap-thac-mac-la-lach-nam-o-dau-va-co-vai-tro-gi.html
- Lá lách: vị trí, chức năng và các bệnh lý thường gặp – YouMed, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://youmed.vn/tin-tuc/la-lach-nhung-dieu-ban-can-biet/
- Lá lách nằm ở đâu và có vai trò gì? | Vinmec, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://www.vinmec.com/vie/co-the-nguoi/la-lach-147
- Lá lách to có nguy hiểm không? Cảnh báo bệnh lý gì? – Medlatec, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://medlatec.vn/tin-tuc/la-lach-to-co-nguy-hiem-khong-canh-bao-benh-ly-gi
- Đau lá lách: Nguyên nhân và hướng điều trị hiệu quả, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/dau-la-lach-nguyen-nhan-va-huong-dieu-tri-hieu-qua.html
- Lách to độ 1 là gì, có nguy hiểm hay không? – Medlatec, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://medlatec.vn/tin-tuc/lach-to-do-1-la-gi-co-nguy-hiem-hay-khong
- Nguyên nhân và cách điều trị chứng bệnh đau lá lách – Báo Phú Thọ, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://baophutho.vn/nguyen-nhan-va-cach-dieu-tri-chung-benh-dau-la-lach-189331.htm
- Tổng quan về lách – Huyết học và ung thư học – Cẩm nang MSD – Phiên bản dành cho chuyên gia, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://www.msdmanuals.com/vi/professional/huy%E1%BA%BFt-h%E1%BB%8Dc-v%C3%A0-ung-th%C6%B0-h%E1%BB%8Dc/b%E1%BB%87nh-l%C3%BD-l%C3%A1ch/t%E1%BB%95ng-quan-v%E1%BB%81-l%C3%A1ch
- Cắt lá lách có ảnh hưởng sức khỏe?, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://suckhoedoisong.vn/cat-la-lach-co-anh-huong-suc-khoe-16979784.htm
- Giải phẫu lách và một số bệnh lý liên quan | BvNTP, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://bvnguyentriphuong.com.vn/bac-si-tu-van/giai-phau-lach-va-mot-so-benh-ly-lien-quan
- Lá Lách – Cơ Quan Nhỏ Bé Với Vai Trò To Lớn Trong Cơ Thể …, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://olympiamedic.com/la-lach-co-quan-nho-be-voi-vai-tro-to-lon-trong-co-the/
- Lá lách là gì? A-Z cấu tạo, chức năng và các bệnh về lá lách, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://phunuvietnam.vn/la-lach-la-gi-a-z-cau-tao-chuc-nang-va-cac-benh-ve-la-lach-412021611353976.htm
- Lách – Wikipedia tiếng Việt, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1ch
- Bệnh cường lách: Phát hiện sớm phòng ngừa biến chứng nguy hiểm – medinet, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://bvquan5.medinet.gov.vn/chuyen-muc/benh-cuong-lach-phat-hien-som-phong-ngua-bien-chung-nguy-hiem-cmobile14478-59072.aspx
- Cắt lách – Lymphoma Australia, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://vi.lymphoma.org.au/lymphoma/ph%C6%B0%C6%A1ng-ph%C3%A1p-%C4%91i%E1%BB%81u-tr%E1%BB%8B/c%E1%BA%AFt-l%C3%A1ch/
- Lách được chỉ định cắt bỏ trong những trường hợp nào – Vinmec, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/lach-duoc-chi-dinh-cat-bo-trong-nhung-truong-hop-nao-vi
- Các dấu hiệu cảnh báo lá lách không khỏe mạnh và 6 cách thiết thực bảo vệ lá lách, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://www.epochtimesviet.com/suc-khoe/he-mien-dich-ky-dieu/cac-dau-hieu-canh-bao-la-lach-khong-khoe-manh-va-6-cach-thiet-thuc-bao-ve-la-lach-2_400403.html
- Cắt bỏ lá lách có ảnh hưởng gì không? Cần lưu ý gì? – Long Châu, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/cat-bo-la-lach-co-anh-huong-gi-khong-sau-khi-cat-lach-can-luu-y-gi.html
- Vi khuẩn là gì? Cấu tạo, môi trường sinh sống thế nào? Lợi hay hại?, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://tamanhhospital.vn/vi-khuan/vi-khuan-la-gi/
- Vi khuẩn là gì? Có những loại nào? – Vinmec, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/vi-khuan-la-gi-co-nhung-loai-nao-vi
- Vi khuẩn là gì? Cấu tạo của vi khuẩn như thế nào? – Long Châu, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/vi-khuan-la-gi-cau-tao-cua-vi-khuan-nhu-the-nao-63968.html
- Lá lách to: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị – Vinmec, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/la-lach-nguyen-nhan-trieu-chung-va-phuong-phap-dieu-tri-vi
- Tiêm chủng cho đối tượng không có lá lách, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://bvndtp.org.vn/tiem-chung-cho-doi-tuong-khong-co-la-lach/
- Cắt bỏ lá lách – Hello Bacsi, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://hellobacsi.com/benh-tieu-hoa/van-de-tieu-hoa-khac/cat-bo-la-lach/
- Người cắt lá lách sống được bao lâu? Khi nào thì cần cắt? – Long Châu, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/nguoi-cat-la-lach-song-duoc-bao-lau-khi-nao-can-cat-la-lach.html
- Ung thư lá lách là gì? Những điều cần biết về ung thư lá lách – Pharmacity, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://www.pharmacity.vn/benh/ung-thu-la-lach.html
- Những Thông Tin Cần Biết Về Phẫu Thuật Cắt Lách – Raffles Hospital, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://raffleshospital.vn/nhung-thong-tin-can-biet-ve-phau-thuat-cat-lach/
- 7 cơ quan con người có thể cắt bỏ mà vẫn sống sót – VnExpress, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://vnexpress.net/7-co-quan-con-nguoi-co-the-cat-bo-ma-van-song-sot-3655452.html
- Ăn gì tốt cho lá lách, tăng cường sức khỏe? – Long Châu, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/an-gi-tot-cho-la-lach-tang-cuong-suc-khoe.html
- 5 loại thực phẩm tốt cho lá lách giúp tăng cường sức khỏe, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://benhvienthucuc.vn/5-loai-thuc-pham-tot-cho-la-lach-giup-tang-cuong-suc-khoe/
- 5 loại thực phẩm tốt cho lá lách giúp tăng cường sức khỏe, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://benhvienthucuc.vn/song-khoe/tin-tuc-y-khoa/5-loai-thuc-pham-tot-cho-la-lach-giup-tang-cuong-suc-khoe
- Chế độ ăn cho bệnh nhân cường lách – Sức khỏe đời sống, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://suckhoedoisong.vn/che-do-an-cho-benh-nhan-cuong-lach-169240920094300926.htm
- Chế độ ăn cho bệnh nhân cường lách – Sở Y tế Nghệ An, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://yte.nghean.gov.vn/cam-nang-suc-khoe/che-do-an-cho-benh-nhan-cuong-lach-692975
- Chế độ ăn phù hợp với người có u lách lành tính, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://suckhoedoisong.vn/che-do-an-phu-hop-voi-nguoi-co-u-lach-lanh-tinh-169241102111317429.htm
- Lá lách sợ nhất 3 thứ này, tránh xa thì sẽ sống lâu – Báo Mới, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://baomoi.com/la-lach-so-nhat-3-thu-nay-tranh-xa-thi-se-song-lau-c44799893.epi
- Các bài tập nâng cao sức khỏe cho người bị u lách lành tính, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://suckhoedoisong.vn/cac-bai-tap-nang-cao-suc-khoe-cho-nguoi-bi-u-lach-lanh-tinh-169241102132345085.htm
- 10+ Cách tăng cường hệ miễn dịch giúp bạn luôn khỏe mạnh – Nutricare, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://nutricare.com.vn/dinh-duong/tang-cuong-mien-dich/cach-tang-cuong-he-mien-dich.html
- 9 cách để tăng cường phòng thủ tự nhiên của cơ thể bạn – Vinmec, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/9-cach-de-tang-cuong-phong-thu-tu-nhien-cua-co-ban-vi
- Cách nào cải thiện hệ miễn dịch? – Vinmec, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/cach-nao-cai-thien-he-mien-dich-vi
- 12 cách tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể hiệu quả – VNVC, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://vnvc.vn/cach-tang-cuong-he-mien-dich/
- Hiểu hơn về hệ miễn dịch và các dưỡng chất cần cho hệ miễn dịch – Medlatec, truy cập vào tháng 6 30, 2025, https://medlatec.vn/tin-tuc/hieu-hon-ve-he-mien-dich-va-cac-duong-chat-can-cho-he-mien-dich
