“Từ detox đến sản xuất protein, gan là ‘nhân viên tháng’ của cơ thể!” Câu nói ví von này chỉ mới chạm đến bề mặt của một trong những cơ quan kỳ diệu và phức tạp nhất trong cơ thể con người. Gan, cơ quan nội tạng lớn nhất, là một nhà máy sinh hóa không ngừng nghỉ, một người bảo vệ thầm lặng và một kỹ sư bậc thầy, thực hiện đồng thời hơn 500 chức năng riêng biệt để duy trì sự sống.1 Nó không chỉ là một bộ phận, mà là một hệ thống đa nhiệm phức tạp, hoạt động 24/7 để điều hòa, thanh lọc và nuôi dưỡng cơ thể. Bài viết này sẽ đi sâu vào thế giới của “siêu nhân” gan, khám phá những năng lực phi thường, những điểm yếu tiềm ẩn và cách chúng ta có thể trở thành đồng minh tốt nhất của nó.
Tóm Tắt Bài Viết Này
- Gan thực hiện hơn 500 chức năng sống còn.
- Là nhà máy giải độc, chuyển hóa và dự trữ năng lượng.
- Có khả năng tự tái sinh kỳ diệu sau tổn thương.
- Cần nhận biết các dấu hiệu gan quá tải (mệt mỏi, vàng da).
- Bảo vệ gan bằng lối sống lành mạnh là tối quan trọng.
Nhà Máy Sinh Hóa Bận Rộn Nhất Cơ Thể: Các Chức Năng Sống Còn Của Gan
Để hiểu được tầm quan trọng của gan, hãy hình dung nó không phải là một cơ quan đơn lẻ mà là một siêu đô thị công nghiệp với nhiều phân khu chuyên biệt, mỗi khu vực đảm nhiệm một vai trò không thể thay thế.
Trung Tâm Điều Phối Năng Lượng và Xây Dựng
Nếu cơ thể là một nền kinh tế, gan chính là ngân hàng trung ương và trung tâm công nghiệp nặng, quản lý toàn bộ dòng chảy năng lượng và nguyên vật liệu.
- Quản lý Carbohydrate: Gan đóng vai trò then chốt trong việc điều hòa đường huyết, một yếu tố cực kỳ quan trọng cho hoạt động của não bộ và toàn cơ thể.5 Khi chúng ta ăn, lượng đường trong máu tăng lên, gan sẽ nhanh chóng hấp thụ glucose dư thừa và chuyển hóa nó thành glycogen để dự trữ.7 Khi lượng đường trong máu có xu hướng giảm, chẳng hạn như giữa các bữa ăn hoặc trong khi ngủ, gan sẽ phân giải glycogen này để giải phóng glucose trở lại vào máu, đảm bảo nguồn cung năng lượng ổn định.
Điều đặc biệt là chỉ có gan mới sở hữu enzyme Glucose-6-phosphatase, cho phép nó giải phóng glucose vào tuần hoàn chung cho toàn bộ cơ thể sử dụng, một khả năng mà các cơ quan khác dự trữ glycogen như cơ bắp không có.5 - Xử lý Lipid: Gan là trung tâm xử lý chất béo của cơ thể. Nó tổng hợp cholesterol, phospholipid và lipoprotein – những phân tử thiết yếu cho việc xây dựng màng tế bào, sản xuất hormone và vận chuyển chất béo đi khắp cơ thể.5 Mọi chất béo được hấp thụ từ ruột đều đi qua gan để được chuyển hóa và phân phối.
- Nhà máy sản xuất Protein: Đây là một trong những “siêu năng lực” nền tảng nhất của gan. Tế bào gan chịu trách nhiệm sản xuất gần 50% tổng lượng protein trong cơ thể.10 Các protein này bao gồm:
- Albumin: Là protein phổ biến nhất trong huyết thanh, có vai trò duy trì áp lực keo trong mạch máu (ngăn rò rỉ dịch ra các mô) và vận chuyển các chất quan trọng như hormone, axit béo và thuốc.1
- Các yếu tố đông máu: Gan sản xuất gần như toàn bộ các protein cần thiết cho quá trình đông máu, chẳng hạn như fibrinogen và prothrombin.10 Nếu không có chức năng này, một vết cắt nhỏ cũng có thể gây chảy máu không ngừng.
Chức năng tổng hợp protein này không phải là một nhiệm vụ độc lập. Nó là nền tảng cho nhiều siêu năng lực khác của gan. Khả năng giải độc phụ thuộc vào việc sản xuất các enzyme chuyên biệt (vốn là protein). Khả năng tái tạo phi thường của gan cũng dựa trên việc tổng hợp một lượng lớn protein để xây dựng các tế bào mới.11 Do đó, khi khả năng sản xuất protein của gan suy giảm, một loạt các chức năng khác sẽ sụp đổ theo, từ việc dễ bị chảy máu, phù nề (do thiếu albumin) đến suy giảm khả năng tự chữa lành và chống độc.
Cỗ Máy Lọc Độc Tinh Vi
Gan hoạt động như một hàng rào an ninh và nhà máy xử lý chất thải tinh vi, bảo vệ cơ thể khỏi vô số các chất độc hại mà chúng ta tiếp xúc hàng ngày.10 Mọi thứ được hấp thụ qua đường tiêu hóa, từ thức ăn, nước uống, thuốc men đến các chất độc, đều phải đi qua gan trước khi vào hệ tuần hoàn chung.3 Quá trình giải độc của gan chủ yếu diễn ra theo hai cơ chế chính 5:
- Cố định và thải trừ: Một số chất, như các kim loại nặng (đồng, chì), được gan giữ lại và sau đó đào thải nguyên dạng ra ngoài qua đường mật.5
- Biến đổi hóa học: Đây là cơ chế chính và quan trọng nhất. Gan sử dụng một hệ thống enzyme phức tạp để biến đổi các chất độc hại thành những chất ít độc hơn hoặc không độc, và quan trọng là làm cho chúng tan được trong nước. Sau khi được “xử lý”, những chất này có thể dễ dàng được thận lọc và đào thải ra ngoài qua nước tiểu hoặc được bài tiết vào mật.5
Một ví dụ kinh điển về kỹ thuật hóa học tài tình này là việc xử lý amoniac (NH3). Amoniac là một sản phẩm phụ độc hại sinh ra từ quá trình chuyển hóa protein. Nếu tích tụ, nó có thể gây tổn thương não nghiêm trọng. Gan đã giải quyết vấn đề này bằng cách chuyển hóa amoniac thành urê, một chất ít độc hơn nhiều, sau đó được vận chuyển an toàn trong máu đến thận để thải ra ngoài.2 Đây là một chức năng sống còn, diễn ra liên tục từng giây.
Kho Dự Trữ Chiến Lược và Hơn Thế Nữa
Ngoài vai trò sản xuất và chuyển hóa, gan còn là một kho dự trữ chiến lược của cơ thể.
- Ngân hàng Vitamin và Khoáng chất: Gan lưu trữ một lượng đáng kể các vitamin tan trong chất béo như A, D, E, K và vitamin B12. Trong một số trường hợp, lượng vitamin dự trữ này có thể đủ dùng trong vài năm.1 Gan cũng là nơi dự trữ sắt chính của cơ thể dưới dạng ferritin, sẵn sàng để tạo ra các tế bào hồng cầu mới khi cần thiết.1
- Hồ chứa máu: Gan chứa một lượng máu đáng kể, khoảng 600-700 ml, tương đương hơn 10% tổng lượng máu của cơ thể.6 Nó có thể phình ra để chứa thêm 200-400 ml máu khi thể tích tuần hoàn tăng (ví dụ sau bữa ăn hoặc truyền dịch) và co lại để đẩy máu vào hệ tuần hoàn trong các trường hợp khẩn cấp như mất máu, hoạt động như một bộ đệm điều hòa thể tích máu.6
- Sản xuất mật: Mỗi ngày, gan sản xuất từ 600 đến 1000 ml dịch mật.2 Dịch mật không chỉ giúp tiêu hóa chất béo và hấp thụ các vitamin tan trong dầu (A, D, E, K) ở ruột non mà còn là một con đường quan trọng để đào thải cholesterol dư thừa và các sản phẩm thải loại như bilirubin.1
- Chức năng miễn dịch: Gan là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch. Nó chứa một số lượng lớn các tế bào miễn dịch chuyên biệt gọi là tế bào Kupffer. Những tế bào này hoạt động như những người lính gác, tiêu diệt vi khuẩn, virus và các mầm bệnh khác có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường ruột, ngăn chặn chúng gây nhiễm trùng toàn thân.1
| Lĩnh Vực | Chức Năng Chính | Tại Sao Lại Là “Siêu Năng Lực”? |
| Chuyển Hóa | Điều hòa đường huyết, tổng hợp protein & cholesterol. | Giữ cho toàn bộ cơ thể có năng lượng ổn định và vật liệu để xây dựng, sửa chữa. |
| Thải Độc | Biến đổi rượu, thuốc, độc tố thành chất vô hại. | Bảo vệ mọi tế bào khác khỏi bị ngộ độc, hoạt động như một bộ lọc trung tâm. |
| Sản Xuất | Tạo dịch mật, albumin, các yếu tố đông máu. | Giúp tiêu hóa chất béo, duy trì huyết áp và ngăn ngừa chảy máu không kiểm soát. |
| Dự Trữ | Lưu trữ vitamin (A, D, B12), sắt, và máu. | Hoạt động như một “kho bạc” chiến lược, cung cấp tài nguyên khi cơ thể cần gấp. |
| Miễn Dịch | Chứa tế bào Kupffer tiêu diệt mầm bệnh. | Là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại vi khuẩn và virus từ đường ruột. |
Khả Năng Tái Sinh Kỳ Diệu: Phượng Hoàng Từ Tro Tàn
Một trong những đặc điểm đáng kinh ngạc nhất, khiến gan thực sự giống như một siêu anh hùng trong thần thoại, chính là khả năng tự tái tạo. Gan là cơ quan duy nhất trong cơ thể có khả năng tái sinh một cách mạnh mẽ sau khi bị tổn thương hoặc cắt bỏ một phần.17
Năng lực này không chỉ là một điều thú vị trong sách giáo khoa. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng gan có thể tái tạo hoàn toàn về kích thước và chức năng ban đầu ngay cả khi chỉ còn lại 25% khối lượng của nó.19 Một số nguồn thậm chí còn cho rằng gan có thể phục hồi sau khi mất tới 90%.20 Khả năng này bắt nguồn từ chính bản chất hoạt động của nó: các tế bào gan (hepatocytes) luôn ở trong trạng thái sẵn sàng phân chia, được hỗ trợ bởi chính nhà máy sản xuất protein khổng lồ của nó để tạo ra vật liệu xây dựng mô mới.10
Phép màu tái sinh này có ứng dụng thực tiễn to lớn trong y học, đặc biệt là trong lĩnh vực ghép gan từ người cho sống. Các bác sĩ có thể lấy một phần gan của người khỏe mạnh để ghép cho bệnh nhân. Sau phẫu thuật, cả phần gan còn lại của người cho và phần gan được ghép ở người nhận đều sẽ phát triển trở lại kích thước đầy đủ và hoạt động bình thường.18
Tuy nhiên, điều quan trọng cần phải nhấn mạnh là khả năng tái sinh này không phải là vô hạn. Nó giống như sức chịu đựng của một siêu anh hùng, có giới hạn. Khi gan phải đối mặt với những tổn thương mãn tính, lặp đi lặp lại trong thời gian dài – chẳng hạn như do lạm dụng rượu bia, nhiễm virus viêm gan B hoặc C, hoặc bệnh gan nhiễm mỡ – quá trình tái tạo sẽ bị quá tải. Thay vì tạo ra các tế bào gan mới khỏe mạnh, cơ thể bắt đầu hình thành các mô sẹo không có chức năng (gọi là xơ hóa). Dần dần, các mô sẹo này thay thế các mô gan khỏe mạnh, dẫn đến tình trạng xơ gan, một tổn thương vĩnh viễn không thể đảo ngược.6
Chính khả năng phục hồi đáng kinh ngạc của gan lại tạo ra một nghịch lý nguy hiểm. Bởi vì gan có thể bù đắp cho những tổn thương ban đầu một cách hiệu quả, các bệnh về gan thường tiến triển âm thầm trong nhiều năm mà không có triệu chứng rõ ràng. Người bệnh có thể không nhận thấy bất cứ điều gì bất thường cho đến khi khả năng tái tạo của gan đã cạn kiệt và tổn thương đã trở nên nghiêm trọng. Điều này làm cho việc nhận biết các dấu hiệu sớm và chủ động bảo vệ gan trở nên cực kỳ quan trọng, thay vì chờ đợi “siêu nhân” kiệt sức và gục ngã.
Khi “Siêu Nhân” Kêu Cứu: Nhận Biết Dấu Hiệu Gan Đang Quá Tải
Do khả năng bù trừ phi thường, gan thường không “kêu cứu” cho đến khi vấn đề đã trở nên nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu lắng nghe cơ thể một cách cẩn thận, chúng ta có thể nhận ra những tín hiệu cảnh báo sớm.
Những Dấu Hiệu Sớm và Toàn Thân
Đây là những triệu chứng thường mơ hồ và dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác.
- Mệt mỏi và suy nhược triền miên: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh gan.23 Sự mệt mỏi này không giống như mệt mỏi thông thường sau một ngày làm việc. Nó sâu sắc và dai dẳng, xuất phát từ việc các chất độc tích tụ trong máu ảnh hưởng đến chức năng não và việc gan suy giảm khả năng dự trữ và giải phóng năng lượng (glycogen).24
- Buồn nôn và chán ăn: Khi gan hoạt động kém, việc sản xuất mật giảm sút, ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa chất béo, gây ra cảm giác đầy bụng, khó tiêu và buồn nôn.26 Sự tích tụ độc tố cũng có thể trực tiếp gây ra cảm giác chán ăn.23
Biểu Hiện Trên Da, Mắt và Máu
Khi gan không thể thực hiện chức năng lọc và sản xuất, các dấu hiệu sẽ trở nên rõ ràng hơn trên cơ thể.
- Vàng da, vàng mắt (Jaundice): Đây là dấu hiệu kinh điển của bệnh gan. Nó xảy ra khi gan không thể xử lý và đào thải bilirubin, một sắc tố màu vàng được tạo ra từ sự phân hủy của các tế bào hồng cầu cũ. Bilirubin tích tụ trong máu, khiến da và lòng trắng của mắt chuyển sang màu vàng.14
- Ngứa da (Pruritus): Cảm giác ngứa dai dẳng, đặc biệt là ở lòng bàn tay và bàn chân, có thể do sự tích tụ của muối mật dưới da khi dòng chảy của mật từ gan bị tắc nghẽn.23
- Dễ bị bầm tím và chảy máu: Khi chức năng sản xuất protein của gan suy giảm, nó không thể tạo đủ các yếu tố đông máu. Kết quả là cơ thể dễ bị bầm tím chỉ với những va chạm nhẹ, hoặc chảy máu nướu răng, chảy máu cam kéo dài.23
- Dấu sao mạch (Spider Angiomas): Là các mạch máu nhỏ li ti có hình dạng giống như mạng nhện màu đỏ, thường xuất hiện ở ngực, mặt và cánh tay. Đây là một dấu hiệu thường gặp của bệnh gan mạn tính, đặc biệt là xơ gan.23
Thay Đổi Ở Hệ Bài Tiết và Tiêu Hóa
Những thay đổi trong các sản phẩm thải của cơ thể là những manh mối quan trọng.
- Nước tiểu sẫm màu: Khi gan không thể loại bỏ bilirubin qua đường mật, cơ thể sẽ cố gắng đào thải nó qua thận. Điều này làm cho nước tiểu có màu vàng đậm, màu cam hoặc thậm chí là màu nâu.23
- Phân nhạt màu: Ngược lại, khi bilirubin không thể đi vào ruột, phân sẽ mất đi màu nâu đặc trưng và trở nên nhạt màu, có thể giống như màu đất sét.23
- Chướng bụng (Cổ trướng) và sưng phù chân: Đây là những dấu hiệu của bệnh gan giai đoạn nặng. Chướng bụng xảy ra do sự tích tụ dịch trong khoang bụng. Nguyên nhân là do sự kết hợp của hai yếu tố: nồng độ protein albumin trong máu thấp (khiến dịch rò rỉ ra khỏi mạch máu) và tăng áp lực trong các tĩnh mạch dẫn máu đến gan.23
| Dấu Hiệu Cảnh Báo | Nguyên Nhân Sinh Lý Liên Quan |
| Vàng da, vàng mắt | Gan không thể xử lý và đào thải Bilirubin. 14 |
| Nước tiểu sẫm màu | Thận cố gắng thải lượng Bilirubin dư thừa trong máu. 23 |
| Dễ bầm tím, chảy máu nướu | Gan suy giảm sản xuất các protein đông máu. 23 |
| Chướng bụng, phù chân | Giảm protein Albumin trong máu và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. 23 |
| Mệt mỏi triền miên | Độc tố tích tụ và giảm khả năng dự trữ năng lượng (glycogen). 23 |
| Ngứa da dai dẳng | Tích tụ muối mật dưới da do dòng chảy của mật bị cản trở. 23 |
Nuôi Dưỡng Vị Siêu Anh Hùng: Sống Khoa Học Để Gan Khỏe Mạnh
Nhiều người tìm đến các sản phẩm “giải độc gan” hay “thanh lọc gan” với hy vọng phục hồi lá gan của mình. Tuy nhiên, sự thật là gan chính là hệ thống giải độc tối thượng của cơ thể. Không có bằng chứng khoa học nào cho thấy các liệu pháp “detox” thương mại có thể khắc phục tổn thương gan, thậm chí một số còn có thể gây hại.29 Cách tốt nhất để bảo vệ gan không phải là tìm cách “làm sạch” nó, mà là giảm bớt gánh nặng cho nó và cung cấp những công cụ cần thiết để nó tự làm việc hiệu quả.
Dựa trên các nghiên cứu y khoa, người biên tập Những Điều Thú Vị đã tổng hợp thông tin này để giúp bạn hiểu rõ hơn về cách hỗ trợ lá gan của mình một cách khoa học, thay vì chạy theo các trào lưu thiếu cơ sở.
- Hạn chế “Kẻ thù” số 1 – Rượu bia: Rượu là một chất độc trực tiếp đối với tế bào gan. Việc hạn chế hoặc tránh hoàn toàn rượu bia là hành động đơn lẻ hiệu quả nhất để bảo vệ gan khỏi tổn thương và cho phép nó có thời gian để tự phục hồi.29
- Chế độ ăn “Thân thiện” với gan: Hãy xây dựng một chế độ ăn cân bằng, giàu chất xơ từ rau củ quả và ngũ cốc nguyên hạt. Đặc biệt, các loại rau lá xanh đậm (cải xoăn, rau bina) và rau họ cải (bông cải xanh, bắp cải) chứa các hợp chất giúp hỗ trợ quá trình giải độc tự nhiên của gan.30 Tỏi và trà xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào gan khỏi bị hư hại. Ngược lại, cần hạn chế tối đa thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhiều đường và chất béo bão hòa, vì chúng tạo ra gánh nặng chuyển hóa rất lớn cho gan.31
- Uống đủ nước: Nước không trực tiếp “rửa” gan, nhưng nó vô cùng cần thiết cho thận để có thể đào thải các chất độc đã được gan chuyển hóa thành dạng hòa tan trong nước. Uống đủ nước giúp hoàn thành chu trình giải độc của cơ thể.30
- Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì và thừa cân có mối liên hệ chặt chẽ với Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), một trong những nguyên nhân gây bệnh gan phổ biến nhất hiện nay.1 Vận động thường xuyên và duy trì cân nặng khỏe mạnh giúp ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong gan, giảm viêm và bảo vệ chức năng gan.
Kết Luận
Gan không chỉ là một cơ quan, mà là một “siêu nhân” đa nhiệm, một người hùng thầm lặng làm việc không mệt mỏi để bảo vệ và duy trì sự sống. Với hơn 500 chức năng, từ điều hòa năng lượng, sản xuất vật liệu xây dựng, đến thanh lọc độc tố và khả năng tự tái sinh phi thường, sức khỏe của gan là nền tảng cho sức khỏe tổng thể của chúng ta. Việc hiểu rõ những năng lực và cả những giới hạn của nó là bước đầu tiên để chúng ta trân trọng và bảo vệ nó đúng cách. Để biết thêm những thông tin khoa học thú vị về cơ thể người, hãy thường xuyên truy cập nhungdieuthuvi.com.
Khuyến nghị
- Chủ động “kiểm tra” sức khỏe gan của bạn: Thay vì chờ đợi các triệu chứng rõ rệt, hãy lắng nghe các dấu hiệu sớm như mệt mỏi không rõ nguyên nhân và thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ. Hãy xem chế độ ăn uống và lối sống của bạn như một công cụ chẩn đoán hàng ngày.
- Trở thành đồng minh của gan, không phải là gánh nặng: Hãy thay đổi tư duy từ “làm thế nào để thải độc gan?” thành “làm thế nào để giảm gánh nặng cho gan?”. Mỗi lựa chọn về thực phẩm, đồ uống và vận động đều là một hành động hỗ trợ hoặc chống lại “siêu nhân” bên trong bạn.
Xem thêm >> Tại Sao Ăn Đêm Lại Tăng Cân Gần Gấp Đôi? Lời Giải Đáp Gây Sốc Từ Đồng Hồ Sinh Học
Bài viết được tổng hợp tự động bằng AI, cân nhắc khi sử dụng lại thông tin từ bài viết này.
Nguồn trích dẫn
- Chức năng của gan quan trọng thế nào? Hiểu rõ để bảo vệ gan tốt hơn – Hello Bacsi, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://hellobacsi.com/suc-khoe/kien-thuc-suc-khoe/chuc-nang-cua-gan-va-nhung-dieu-ban-co-the-chua-biet/
- Chức năng gan là gì? rối loạn chức năng gan và suy giảm chức năng gan có nguy hiểm không? – Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://bvnguyentriphuong.com.vn/noi-tieu-hoa/chuc-nang-gan-la-gi-roi-loan-chuc-nang-gan-va-suy-giam-chuc-nang-gan-co-nguy-hiem-khong
- Tại sao gan là cơ quan tuyệt vời nhất trong cơ thể? – Vinmec, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/tai-sao-gan-la-co-quan-tuyet-voi-nhat-trong-co-vi
- 500 chức năng của lá gan và bí quyết giữ vững phong độ trong mọi cuộc vui, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://suckhoedoisong.vn/500-chuc-nang-cua-la-gan-va-bi-quyet-giu-vung-phong-do-trong-moi-cuoc-vui-169220603155607642.htm
- Chức năng của gan và các xét nghiệm đánh giá chức năng gan – Vinmec, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/chuc-nang-cua-gan-va-cac-xet-nghiem-danh-gia-chuc-nang-gan-vi
- [Giải đáp] Cấu tạo và chức năng của gan đối với cơ thể như thế nào?, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://tambinh.vn/chuc-nang-cua-gan/
- Top 4 chức năng của gan đóng vai trò quan trọng với cơ thể, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://tamanhhospital.vn/chuc-nang-cua-gan/
- Gan thải độc qua đường nào? Cách bảo vệ sức khỏe của gan – Long Châu, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/gan-thai-doc-qua-duong-nao-cach-bao-ve-suc-khoe-cua-gan.html
- Tất Tần Tật Về Cấu Trúc Và Chức Năng Sinh Lý Gan – MedUC, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://meduc.vn/sinh-ly-gan
- Tổng hợp 4 chức năng sinh lý của gan – Hồng Ngọc, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://hongngochospital.vn/vi/chuc-nang-sinh-ly-cua-gan
- Tất tần tật về gan – ithuoc.net, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://ithuoc.net/tat-tan-tat-ve-gan-n10405.html
- Gan nằm ở vị trí nào trong cơ thể? Cấu tạo như thế nào? – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://tamanhhospital.vn/co-the-nguoi/gan/
- 5 chức năng của gan và cách tăng cường chức năng gan, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://diag.vn/blog/liver/chuc-nang-cua-gan/
- Gan thải độc qua đường nào? – Vinmec, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/gan-thai-doc-qua-duong-nao-vi
- Vai trò và chức năng của gan đối với cơ thể – Pharmacity, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://www.pharmacity.vn/vai-tro-va-chuc-nang-cua-gan-doi-voi-co-the.htm
- Vai trò của xét nghiệm đánh giá chức năng gan trong chẩn đoán và theo dõi bệnh lý gan mật – Medlatec, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://medlatec.vn/tin-tuc/vai-tro-cua-xet-nghiem-danh-gia-chuc-nang-gan-trong-chan-doan-va-theo-doi-benh-ly-gan-mat-s58-n18964
- Sau khi hiến gan có mọc lại không? Cấu trúc và chức năng của gan mà bạn nên biết, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/sau-khi-hien-gan-co-moc-lai-khong-cau-truc-va-chuc-nang-cua-gan-ma-ban-nen-biet.html
- 10 điều bạn có thể chưa biết về gan – VnExpress, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://vnexpress.net/10-dieu-ban-co-the-chua-biet-ve-gan-3401414.html
- Gan có tái tạo lại không? | Vinmec, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/gan-co-tai-tao-lai-khong-vi
- Bí ẩn cơ thể: Cách lá gan tái sinh! – KHỎE TỰ NHIÊN – YouTube, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://www.youtube.com/watch?v=EbuOnzU9EV4
- NGƯỜI ĐÃ GHÉP GAN CÓ THỂ SỐNG ĐƯỢC BAO LÂU ? – Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://benhvienvanhanh.vn/benh-vien-da-khoa-van-hanh/nguoi-da-ghep-gan-co-the-song-duoc-bao-lau/
- GAN BỊ TỔN THƯƠNG CÓ THỂ TỰ TÁI TẠO ĐƯỢC NHƯNG VÌ SAO CHÚNG TA VẪN MẮC UNG THƯ GAN? – Mirai Healthcare, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://miraihealthcare.com/gan-bi-ton-thuong-co-tu-tai-tao-duoc-nhung-vi-sao-chung-ta-van-mac-ung-thu-gan/
- Top 13 dấu hiệu bệnh gan: Cách nhận biết gan có vấn đề, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://tamanhhospital.vn/dau-hieu-benh-gan/
- 9 dấu hiệu gan không tốt có thể bạn chưa biết – Medlatec, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://medlatec.vn/tin-tuc/9-dau-hieu-gan-khong-tot-co-the-ban-chua-biet
- 12 dấu hiệu bệnh gan đặc trưng: Cách nhận biết các bệnh về gan, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://diag.vn/blog/liver/dau-hieu-benh-gan/
- Dấu hiệu cảnh báo gan có vấn đề – Vinmec, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/dau-hieu-canh-bao-gan-co-van-de-vi
- 8 dấu hiệu cảnh báo gan đang có vấn đề – Lifestyle, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://lifestyle.znews.vn/8-dau-hieu-canh-bao-gan-dang-co-van-de-post1571363.html
- Tổn thương gan: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa – Long Châu, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/ton-thuong-gan-nguyen-nhan-trieu-chung-va-cach-phong-ngua.html
- Làm sạch gan: Liệu có thực sự có thể giải độc? – Vinmec, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/lam-sach-gan-lieu-co-thuc-su-co-the-giai-doc-vi
- Dấu hiệu gan “quá tải” và đang thải độc ít ai biết – Báo Thanh Hóa, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://baothanhhoa.vn/dau-hieu-gan-qua-tai-va-dang-thai-doc-it-ai-biet-197665.htm
- 10 bước đơn giản để thải độc gan trong 2 tuần – medinet, truy cập vào tháng 7 27, 2025, http://bvquan5.medinet.gov.vn/chuyen-muc/10-buoc-don-gian-de-thai-doc-gan-trong-2-tuan-cmobile14478-127792.aspx
- Uống gì tốt cho gan? 10 thức uống hỗ trợ thải độc và bảo vệ gan, truy cập vào tháng 7 27, 2025, https://tamanhhospital.vn/uong-gi-tot-cho-gan/






